دعا و اعمال شب اول ماه رمضان
شب اول در آن چند عمل است :
اوّل آنكه طلب هلال كند و بعضى استهلال اين ماه را واجب دانسته اند
دوّم چون رؤ يت هلال كرد اشاره به هلال نكند بلكه رو به قبله كند و دستها را به آسمان بلند كند و خطاب كند هلال را و بگويد:
رَبّى وَرَبُّكَ اللّهُ رَبُّ الْعالَمينَ اَللّهُمَّ اَهِلَّهُ عَلَيْنا بِالاْمْنِ
پروردگار من و پروردگار تو خدا پروردگار جهانيان است خدايا اين ماه را بر ما نو كن با امنيت
وَالاِْيمانِ وَالسَّلامَةِ وَالاِْسْلامِ وَالْمُسارَعَةِ اِلى ما تُحِبُّ وَتَرْضى
و ايمان و سلامتى و اسلام و پيشى گرفتن بدانچه تو دوست دارى و خوشنود شوى
اَللّهُمَّ بارِكَ لَنا فى شَهْرِنا هذا وَارْزُقْنا خَيْرَهُ وَعَوْنَهُ وَاصْرِفْ عَنّا
خدايا بركت ده به ما در اين ماه و خير و خوبى و كمك آن را روزى ما كن و بگردان از ما
ضُرَّهُ وَشَرَّهُ وَبَلاَّئَهُ وَفِتْنَتَهُ
زيان اين ماه و شر و بلا و فتنه اش را
و روايت شده كه حضرت رسول صلى الله عليه و آله چون رؤيت مى كرد هلال ما رمضان را روى شريف را به جانب قبله مى فرمود و مى گفت :
اَللّهُمَّ اَهِلَّهُ عَلَيْنا بِالاْمْنِ والاِْيمانِ وَالسَّلامَةِ وَالاِْسْلامِ وَالْعافِيَةِ الْمُجَلَّلَةِ وَدِفاعِ
خدايا اين ماه را بر ما نو كن به امنيت و ايمان و تندرستى و اسلام و عافيت كامل و دفاع از
الاْسْقامِ وَالْعَوْنِ عَلَى الصَّلاةِ وَالصِّيامِ وَالْقِيامِ وَتِلاوَةِ الْقُرانِ
دردها و كمك بر نماز و روزه و شب زنده دارى و تلاوت قرآن
اَللّهُمَّ سَلِّمْنا لِشَهْرِ رَمَضانَ وَتَسَلَّمْهُ مِّنا وَسَلِّمْنا فيهِ حَتّى يَنْقَضِىَ
خدايا سالم كن ما را براى ماه رمضان و سالم از ما دريافتش كن و ما را در آن سالم بدار تا بگذرد
عَنّا شَهْرُ رَمَضانَ وَقَدْ عَفَوْتَ عَنّا وَغَفَرْتَ لَنا وَرَحِمْتَنا
از ما ماه رمضان و تو از ما گذشته باشى و ما را آمرزيده و مورد مهر خويش قرار داده باشى
و از حضرت صادق عليه السلام منقول است كه چون رؤ يت هلال نمودى بگو:
اَللّهُمَّ قَدْ حَضَرَ شَهْرُ رَمَضانَ وَقَدِ افْتَرَضْتَ عَلَيْنا صِيامَهُ وَاَنْزَلْتَ فيهِ الْقُرانَ هُدىً
خدايا ماه رمضان آمد و تو واجب كرده اى بر ما روزه اين ماه را و فرو فرستادى در آن قرآن را كه راهنماى
لِلنّاسِ وَبَيِّناتٍ مِنَ الْهُدى وَالْفُرْقانِ اَللّهُمَّ اَعِنّا عَلى صِيامِهِ
مردم است و حجتهائى از هدايت و تميز حق و باطل است خدايا كمك خده ما را بر روزه آن
وَتَقَبَّلْهُ مِنّا وَسَلِّمْنا فيهِ وَسَلِّمْنا مِنْهُ وَسَلِّمْهُ لَنا فى يُسْرٍ مِنْكَ
و آن را از ما بپذير و سالم بدار ما را در اين ماه و از اين ماه و آن را نيز براى ما سالم گردان در آسانى
وَعافِيَةٍ اِنَّكَ عَلى كُلِّشَىْءٍ قَديرٌ يا رَحْمنُ يا رَحيمُ
و تندرستى كه براستى تو بر هر چيز قادرى اى بخشاينده اى مهربان
سوّم بخواند دعاء چهل و سوّم صحيفه كامله را در وقت رؤيت هلال سيّد بن طاوس روايت كرده كه روزى حضرت امام زين العابدين عليه السلام در راهى مى گذشت كه نظركردبه هلال ماه رمضان پس آنحضرتايستاد و گفت :
اَيُّهَا الْخَلْقُ الْمُطيعُ الدّائِبُ السَّريعُ الْمُتَرَدِّدُ فى مَنازِلِ
اى مخلوق فرمانبردار پيوسته (در حركت ) و شتابان و رفت و آمد كننده در منزلهاى
التَّقْديرِ الْمُتَصَرِّفُ فى فَلَكِ التَّدْبيرِ امَنْتُ بِمَنْ نَوَّرَ بِكَ الظُّلَمَ
معيّن و گردش كننده در مدار تدبير ايمان دارم به آن خدائى كه تاريكيها
وَاَوْضَحَ بِكَ الْبُهَمَ وجَعَلَكَ ايَةً مِنْ اياتِ مُلْكِهِ وَعَلامَةً مِنْ
را به تو روشن كرد و راههاى ناپيدا و مبهم را به تو آشكار كرده و تو را نشانه اى از نشانه هاى فرمانروائيش و علامتى
عَلاماتِ سُلْطانِهِ فَحَدَّ بِكَ الزَّمانَ وَامْتَهَنَكَ بِالْكَمالِ وَالنُّقْصانِ
از علامات سلطنتش قرار داده و زمان را به تو محدود ساخت و تو را واداشت به كمال و نقصان
وَالطُّلُوعِ والاُْفُولِ وَالاِْنارَةِ وَالْكُسُوفِ فى كُلِّ ذلِكَ اَنْتَ لَهُ مُطيعٌ
و طلوع و غروب و پرتوافكنى و گرفتن و در تمام آنها تو در تحت فرمان او فرمانبردارى
وَاِلى اِرادَتِهِ سَريعٌ سُبْحانَهُ ما اَعْجَبَ ما دَبَّرَ مِنْ اَمْرِكَ وَاَلْطَفَ ما
و بسوى اراده اش شتابان منزه است خدا كه چه شگفت انگيز تدبيرى در امر تو بكار برد و چه دقيق است
صَنَعَ فى شَاْنِكَ جَعَلَك مِفْتاحَ شَهْرٍ حادِثٍ لاِمْرٍ حادِثٍ فَاَسْئَلُ اللّهَ
صنعتى كه در كار تو انجام داده تو را كليد ماه نوى قرار داده براى كارى نو از خدا
رَبِّى وَرَبَّكَ وَخالِقى وَخالِقَكَ وَمُقَدِّرى وَمُقَدِّرَكَ وَمُصَوِّرى
پروردگار خود و پروردگار تو و آفريدگار خود و آفريدگار تو و تقدير كننده خود و تقديركننده تو و صورت بخش خود
وَمُصَوِّرَكَ اَنْ يُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَاَنْ يَجْعَلَكَ هِلالَ
و صورت گر تو خواهم كه درود فرستد بر محمد و آل محمد و قرار دهد تو را ماه
بَرَكةٍ لا تَمْحَقُهَا الاْيّامُ وَطَهارَةٍ لا تُدَنِّسُهَا الاْ ثامُ هِلالَ اَمْنٍ مِنَ
بركتى كه روزگار از بينَش نبرد و ماه پاكيزه اى كه آلوده اش نكند گناهان ماه امنيت از
الا فاتِ وَسَلامَةٍ مِنَ السَّيِّئاتِ هِلالَ سَعْدٍ لا نَحْسَ فيهِ وَيُمْنٍ لا
آفات و سلامتى از بديها ماه خجسته و مسعودى كه نحسى در آن نباشد و ماه ميمونى كه
نَكَدَ مَعَهُ وَيُسْرٍ لا يُمازِجُهُ عُسْرٌ وَخَيْرٍ لا يَشُوبُهُ شَرُّ هِلالَ اَمْنٍ
ملالى با آن نباشد و ماه آسانى كه با دشوارى مخلوط نشود و ماه خيرى كه به شرّى آلوده نگردد ماه امنيت
وَايمانٍ وَنِعْمَةٍ وَاِحْسانٍ وَسَلامَةٍ وَاِسْلامٍ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ
و ايمان و نعمت و احسان و سلامتى و اسلام خدايا درود فرست بر محمد
وَ الِ مُحَمَّدٍ وَاجْعَلْنا مِنْ اَرْضى مَنْ طَلَعَ عَلَيْهِ وَاَزْكى مَنْ نَظَرَ اِلَيْهِ
و آل محمد و قرار ده ما را از خوشنودترين مردمى كه اين ماه بر او طلوع كرده و پاكيزه ترين كسانى كه بدان نگاه كرده
وَاَسْعَدَ مَنْ تَعَبَّدَ لَكَ فيهِ وَوَفِّقْنَا اللّهُمَّ فيهِ لِلطّاعَةِ وَالتَّوْبَةِ
و سعادتمندترين كسى كه پرستش تو را در آن كرده و موفق دار ما را خدايا در اين ماه به فرمانبردارى و توبه
وَاعْصِمْنا فيهِ مِنَ الاثامِ وَالْحَوبَةِ وَاَوْزِعْنا فيهِ شُكْرَ النِّعْمَةِ وَاَلْبِسْنا
و نگاهمان دار در آن از گناهان و خطا و الهام كن به ما در اين ماه شكر نعمتت را و بپوشان به ما
فيهِ جُنَنَ الْعافِيَةِ وَاَتْمِمْ عَلَيْنا بِاسْتِكْمالِ طاعَتِكَ فيهِ الْمِنَّةَ اِنَّكَ اَنْتَ
در اين ماه سپرهاى تندرستى و منّت خود را بوسيله انجام كامل اطاعتت بر ما تمام كن كه براستى توئى
الْمَنّانُ الْحَميدُ وَصَلَّى اللّهُ عَلى مُحَمَّدٍ و الِهِ الطَيِّبينَ وَاجْعَلْ لَنا فيهِ
پر نمعت ستوده و درود خدا بر محمد و آل پاكش و مقرر دار براى ما در اين ماه
عَوناً مِنْكَ عَلى ما نَدَبْتَنا اِلَيْهِ مِنْ مُفْتَرَضِ طاعَتِكَ وَتَقَبَّلْها اِنَّكَ
كمكى از جانب خود براى انجام آنچه ما را بدان خواندى و طاعت واجب خود و بپذير آن را كه تو
الاْكْرَمُ مِنْ كُلِّ كَريمٍ وَالاْرْحَمُ مِنْ كُلِّ رَحيمٍ امينَ امينَ رَبَّ الْعالَمينَ
كريم ترين همه كريمانى و مهربانتر از هر مهربانى آمين . . . . . . اى پروردگار جهانيان
چهارم مجامعت با حلال خود كند و اين از خصوصيّات اين ماه است والاّ در ماههاى ديگر جماع در شب اوّل مكروه است
پنجم غسل شب اوّل ماه كند و روايت شده كه هر كه در شب اوّل ماه رمضان غسل كند خارش بدن به او نرسد تا ماه رمضان آينده
ششم در نهر جارى غسل كند و سى كف آب بر سر بريزد تا با طهارت معنوى باشد تا ماه رمضان آينده
هفتم زيارت قبر امام حسين عليه السلام كند تا گناهانش ريخته شود و ثواب حجّاج و معتمرين آن سال را دريابد
هشتم از اين شب ابتدا كند به خواندن هزار ركعت نماز اين ماه به نحوى كه در آخر قسم دوّم ذكر شد
نهم دو ركعت نماز كند در اين شب در هر ركعت حمد و سوره انعام بخواند و سؤال كند كه حقّ تعالى كفايت كند او را و نگاه دارد او را از آنچه مى ترسد و از دردها
دهمبخواند دعاى اللّهُمَّ اِنَّ هذَا الشَّهْرَ الْمُبارَكَ كه در شب آخر ماه شعبان گذشت
دعاى امام جواد عليه السلام بعد از نماز مغرب
يازدهم بعد از نماز مغرب دستها را بلند كند و بخواند اين دعاء وارده از حضرت جواد عليه السلام را كه در اقبال است :
اَللّهُمَّ يا مَنْ يَمْلِكُ التَّدْبيرَ وَهُوَ عَلى كُلِّشَىْءٍ قَديرٌ يا مَنْ
خدايا اى كه تدبير امور بدست او است و او بر هر چيز قادر است اى كه
يَعْلَمُ خائِنَةَ الاْعْيُنِ وَما تُخْفِى الصُّدُورُ وَتُجِنُّ الضَّميرُ وَهُوَ
مى داند خيانت چشمها را و آنچه را سينه ها پنهان كنند و دلها در خويش مستور دارند و او است
اللَّطيفُ الْخَبيرُ اَللّهُمَّ اجْعَلْنا مِمَّنْ نَوى فَعَمِلَ وَلاتَجْعَلْنا مِمَّنْ شَقِىَ
دقيق آگاه خدايا قرار ده ما را از كسانى كه نيت كنند و بدنبالش عمل كنند و قرارمان مده از كسانى كه بدبخت شده
فَكَسِلَ وَلا مِمَّنْ هُوَ عَلى غَيْرِ عَمَلٍ يَتَّكِلُ اَللّهُمَّ صَحِّحْ اَبْدانَنا مِنَ
و تنبلى كرد و نه از كسانى كه بر غير كار و كوشش اعتماد كنند خدايا سالم گردان بدنهامان را از
الْعِلَلِ وَاَعِنّا عَلى مَا افْتَرَضْتَ عَلَيْنا مِنَ الْعَمَلِ حَتّى يَنْقَضِىَ عَنّا
بيماريها و كمكمان ده بر آنچه واجب كرده اى بر ما از عمل تا بگذرد از ما اين ماه تو در حاليكه
شَهْرُكَ هذا وَقَدْ اَدَّيْنا مَفْرُوضَكَ فيهِ عَلَيْنا اَللّهُمَّ اَعِنّا عَلى صِيامِهِ
آنچه را بر ما واجب فرموده بودى انجام داده باشيم خدايا ما را بر روزه اين ماه كمك ده
وَوَفِّقْنا لِقِيامِهِ وَنَشِّطْنا فيهِ لِلصَّلاةِ وَلا تَحْجُبْنا مِنَ الْقِراَّئَةِ وَسَهِّلْ
و به شب زنده داريش موفقمان دار و براى خواندن نماز در اين ماه نشاطى بما بده و از قرائت قرآن محروممان مدار و آسان
لَنا فيهِ ايتاَّءَ الزَّكوةِ اَللّهُمَّ لا تُسَلِّطْ عَلَيْنا وَصَباً وَلا تَعَباً وَلا سَقَماً
گردان بر ما پرداختن زكوة را خدايا چيره مگردان بر ما خستگى و سستى و نه رنج و نه بيمارى
وَلا عَطَباً اَللّهُمَّ ارْزُقْنا الاِْفْطارَ مِنْ رِزْقِكَ الْحَلالِ اَللّهُمَّ سَهِّلْ لَنا
و نه هلاكت را خدايا روزى ما كن افطار كردن از روزى حلال خدايا سهل كن بر ما
فيهِ ما قَسَمْتَهُ مِنْ رِزْقِكَ وَيَسِّرْ ما قَدَّرْتَهُ مِنْ اَمْرِكَ وَاجْعَلْهُ حَلالاً
در اين ماه آن سهمى را كه از روزيت نصيب ما كرده اى و آسان گردان آنچه را طبق فرمانت مقرر داشته اى و قرارش ده حلال
طَيِّباً نَقِيّاً مِنَ الاْثامِ خالِصاً مِنَ الاْصارِ وَالاْجْرامِ اَللّهُمَّ لا تُطْعِمْنا
و پاك و پاكيزه از گناهان و خالص از معاصى و جنايات خدايا بر ما مخوران
اِلاّ طَيِّباً غَيْرَ خَبيثٍ وَلا حَرامٍ وَاجْعَلْ رِزْقَكَ لَنا حَلالاً لا يَشُوبُهُ
جز خوراكى پاك كه نه پليد باشد و نه حرام و قرار ده روزيت را براى ما حلال كه آلوده به چركى
دَنَسٌ وَلا اَسْقامٌ يا مَنْ عِلْمُهُ بِالسِّرِّ كَعِلْمِهِ باِلاْعْلانِ يا مُتَفَضِّلاً عَلى
و بيماريها نباشد اى كه دانائيش به نهان همانند دانائيش به آشكار است اى كه
عِبادِهِ بِالاِْحْسانِ يا مَنْ هُوَ عَلى كُلِّشَىْءٍ قَديرٌ وَبِكُلِّشَىْءٍ عَليمٌ
بر بندگانش به احسان تفضل فرمود اى كه او بر هر چيز توانا است و به هر چيز دانا
خَبيرٌ اَلْهِمْنا ذِكْرَكَ وَجَنِّبْنا عُسْرَكَ وَاَنِلْنا يُسْرَكَ وَاهْدِنا لِلرَّشادِ
و آگاه است ذكر خود را به ما الهام كن واز دشواريت ما را بركنار دار و به دستورات آسانت برسانمان و به كارهاى صواب راهنمائيمان كن
وَوَفِّقْنا لِلسَّدادِ وَاعْصِمْنا مِنَ الْبَلايا وَصُنّا مِنَ الاْوْزارِ وَالْخَطايا
و به كارهاى محكم و درست موفقمان بدار و از بلاها محفوظمان دار و از گناهان و خطاها نگاهمان دار
يا مَنْ لا يَغْفِرُ عَظيمَ الذُّنُوبِ غَيْرُهُ وَلا يَكْشِفُ السُّوَّءَ اِلاّ هُوَ يا
اى كه نيامرزد گناهان بزرگ را جز او و برطرف نكند بديها را جز او اى
اَرْحَمَ الرّاحِمينَ وَاَكْرَمَ الاْكْرَمينَ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَاَهْلِ بَيْتِهِ
مهربانترين مهربانان و كريمترين كريمان درود فرست بر محمد و خاندان
الطَّيِّبينَ وَاجْعَلْ صِيامَنا مَقْبُولاً وَبِالْبِرِّ وَالتَّقْوى مَوْصُولاً وَكَذلِكَ
پاكش و روزه ما را مقبول درگاهت فرما و به نيكى و پرهيزكارى پيوندش ده و هم چنين
فَاجْعَلْ سَعْيَنا مَشْكُوراً وَقِيامَنا مَبْرُوراً وَقُرْانَنا مَرْفُوعاً وَدُعاَّئَنا
كوشش ما را مورد تقدير و شب زنده داريمان را نيك پذيرفته و قرآن ما را (كه خوانده ايم ) بالا رفته و دعامان را
مَسْمُوعاً وَاهْدِنا لِلْحُسْنى وَجَنِّبْنَا الْعُسْرى وَيَسِّرْنا لِلْيُسْرى وَاَعْلِ
مقرون به اجابت فرما و ما را به كار نيك هدايت فرما و از دشواريها بركنارمان دار و مهيامان بدار براى آسانها
لَنَا الدَّرَجاتِ وَضاعِفْ لَنا الْحَسَناتِ وَاقْبَلْ مِنَّا الصَّوْمَ وَالصَّلاةَ
و درجات ما را بالابر و حسنات ما را دو چندان كن و روزه و نماز ما را بپذير
وَاسْمَعْ مِنَّا الدَّعَواتِ وَاغْفِرْ لَنَا الْخَطيئاتِ وَتَجاوَزْ عَنَّا السَّيِّئاتِ
و دعاهاى ما را بشنو و خطاهاى ما را بيامرز و از گناهان ما درگذر
وَاجْعَلْنا مِنَ الْعامِلينَ الْفائِزينَ وَلا تَجْعَلْنا مِنَ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ
و قرار ده ما را از عمل كنندگان كامياب و قرارمان مده از غضب شدگان و نه از
وَلاَ الضّاَّلّينَ حَتّى يَنْقَضِىَ شَهْرُ رَمَضانَ عَنّا وَقَدْ قَبِلْتَ فيهِ صِيامَنا
گمراهان تا بگذرد از ما ماه رمضان و تو روزه و شب زنده داريمان را پذيرفته باشى
وَقِيامَنا وَزَكَّيْتَ فيهِ اَعْمالَنا وَغَفَرْتَ فيهِ ذُنوبَنا وَاَجْزَلْتَ فيهِ مِنْ
و اعمال ما را پاك و پاكيزه كرده و گناهانمان را آمرزيده باشى و بهره ما را در اين
كُلِّ خَيْرٍ نَصيبَنا فَاِنَّكَ الاِْلهُ الْمُجيبُ وَالرَّبُّ الْقَريبُ وَاَنْتَ بِكُلِّ
ماه از هر خير و نيكى به حد كامل داده باشى كه براستى توئى معبود اجابت كننده و پروردگار نزديك و تو بر هر
شَىْءٍ مُحيطٌ
چيز احاطه دارى
